Đường 6 Carbon Là Gì

Tín chỉ carbon (carbon credit) là một công cụ quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển bền vững và đạt được mục tiêu Net Zero. Việc phát triển thị trường tín chỉ carbon hiệu quả sẽ thúc đẩy đầu tư vào các dự án giảm phát thải, tạo ra lợi ích kinh tế và xã hội, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường xanh cho các thế hệ tương lai.

Tìm hiểu và tuân thủ quy định

Phát triển một ý tưởng dự án giảm phát thải có tiềm năng tạo ra tín chỉ carbon, chẳng hạn như trồng rừng, giảm phát thải từ nông nghiệp, hoặc dự án năng lượng tái tạo.

Carbon Trading (Giao dịch carbon)

Tín chỉ carbon đã được sử dụng trong nhiều năm như một cách để giảm phát thải khí nhà kính và ngăn chặn biến đổi khí hậu. Mặc dù đôi khi còn gây tranh cãi nhưng chúng thường được coi là một công cụ hiệu quả để giảm lượng khí thải carbon và khuyến khích sử dụng các dạng năng lượng sạch hơn, bền vững hơn.

Tín chỉ carbon (carbon credit) là chứng nhận quyền phát thải khí CO2 hoặc khí nhà kính khác quy đổi sang CO2.

Trong đó, bên bán là bên có khả năng giảm hoặc tăng hấp thụ carbon so với mức tham chiếu. Mỗi tín chỉ carbon tương ứng với một tấn khí CO2 hoặc lượng khí nhà kính quy đổi tương đương sang CO2 đã được ngăn chặn hoặc loại bỏ, đơn vị là CO2tđ trong tiếng Việt, hoặc CO2eq trong tiếng Anh.

Lưu ý, để tính được tín chỉ carbon thì cần có mức tham chiếu. Đây là lượng phát thải khí nhà kính ước tính sẽ xảy ra nếu không có hoạt động giảm phát thải hoặc hấp thụ carbon nào được thực hiện, tức "kịch bản thông thường".

Ví dụ, mức tham chiếu của một dự án trồng rừng có thể là lượng CO2 sẽ được thải ra nếu khu đất đó không được trồng rừng mà vẫn tiếp tục bị chặt phá hoặc sử dụng cho các mục đích khác gây ra phát thải.

Lượng CO2 mà cây cối mới trồng có thể hấp thụ so với kịch bản này sẽ được coi là lượng tăng hấp thụ carbon so với mức tham chiếu. Phần tăng này được bao nhiêu tấn thì quy đổi ra bao nhiêu tín chỉ carbon.

Tín chỉ carbon bắt nguồn từ Nghị định thư Kyoto (Kyoto Protocol) năm 1997, một hiệp định quốc tế nhằm kiểm soát và giảm thiểu sự phát thải khí nhà kính trên toàn cầu. Theo đó, các quốc gia tham gia cam kết sẽ giảm lượng phát thải khí nhà kính, đồng thời được phép trao đổi quyền phát thải carbon với nhau trên thị trường quốc tế thông qua tín chỉ carbon.

Từ đó, thị trường carbon toàn cầu, nơi các công ty hoặc quốc gia phát thải nhiều hơn mức quy định có thể mua tín chỉ từ các tổ chức, dự án hoặc quốc gia có lượng phát thải thấp hơn hoặc hấp thụ carbon như một trong các cách thức để đạt được các mục tiêu giảm phát thải.

Ngoài ra, để cùng chung tay chống biến đổi khí hậu, ngày càng nhiều công ty tuyên bố về mục tiêu mức phát thải ròng bằng không, tức Net Zero. Theo Net Zero Tracker, một cơ sở dữ liệu do các học giả và tổ chức phi lợi nhuận biên soạn, hơn một phần ba trong số 2.000 công ty đại chúng lớn nhất thế giới đã tự công bố mục tiêu phát thải ròng bằng không của riêng mình.

Các mục tiêu này thường bao gồm các cam kết công khai nhằm giảm lượng khí nhà kính bằng cách sửa đổi quy trình, cải tiến sản phẩm, chuyển đổi nhiên liệu, dùng năng lượng tái tạo, đầu tư vào các dự án loại bỏ carbon. Tuy nhiên, một số ngành đặc thù không thể hoàn toàn loại bỏ được hoàn toàn phát thải. Khi ấy, doanh nghiệp cần mua tín chỉ carbon để bù trừ phần cam kết giảm phát thải còn thiếu.

Tín chỉ carbon ra đời nhằm khuyến khích các doanh nghiệp và tổ chức giảm lượng phát thải khí nhà kính bằng cách đầu tư vào các công nghệ và dự án xanh. Điều này giúp giảm bớt tác động của biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường.

Việc trao đổi và mua bán tín chỉ carbon còn tạo ra một thị trường mới, thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp xanh như năng lượng tái tạo, trồng rừng, và các dự án tiết kiệm năng lượng. Điều này không chỉ giúp giảm phát thải mà còn tạo ra cơ hội kinh tế mới.

Ở nhiều quốc gia, các doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định về lượng phát thải khí nhà kính. Tín chỉ carbon giúp các doanh nghiệp này đáp ứng các yêu cầu pháp lý, tránh được các khoản phạt và tăng cường hình ảnh thương hiệu xanh.

Ngoài ra, tín chỉ carbon thúc đẩy tính minh bạch trong việc đo lường và báo cáo lượng phát thải khí nhà kính, từ đó giúp cộng đồng và chính phủ có cái nhìn rõ ràng hơn về những nỗ lực chống biến đổi khí hậu.

Thị trường tín chỉ Carbon là gì?

Thị trường tín chỉ Carbon là một hệ thống giao dịch cho phép các tổ chức mua bán quyền phát thải khí nhà kính, cụ thể là CO2. Các công ty hoặc cá nhân có thể sử dụng thị trường carbon để bù đắp lượng phát thải khí nhà kính bằng cách mua tín dụng carbon từ các đơn vị loại bỏ hoặc giảm phát thải khí nhà kính.

Một khoản tín dụng carbon có thể trao đổi được tương đương với một tấn carbon dioxide hoặc lượng tương đương của một loại khí nhà kính khác được giảm thiểu. Khi một khoản tín dụng được sử dụng để giảm thiểu, cô lập hoặc tránh phát thải, nó sẽ trở thành một khoản bù đắp và không thể mua bán được nữa.

Mặc dù khái niệm thị trường carbon tự nguyện đã tồn tại trong nhiều thập kỷ, nhưng chúng được các nhà hoạt động khí hậu biết đến nhiều hơn là các nhà lãnh đạo trong các doanh nghiệp.

Nghị định thư Kyoto năm 1997 là lần đầu tiên sự tham gia của quốc tế vào thị trường carbon bắt đầu trở nên phổ biến hơn. Nhưng với việc Mỹ và Trung Quốc vắng mặt trong thỏa thuận đó, việc áp dụng rộng rãi vẫn khó nắm bắt.

Điều đó dần bắt đầu thay đổi vào năm 2015 khi 196 Bên tại COP21 tham gia Thỏa thuận Paris. Thỏa thuận Paris là một hiệp ước quốc tế tập trung vào việc quản lý biến đổi khí hậu, mục tiêu cuối cùng là hạn chế lượng khí thải toàn cầu và quan trọng hơn là buộc các quốc gia phải chịu trách nhiệm về hành động (và không hành động) xung quanh việc giảm lượng khí thải carbon của họ.

Hệ thống Cap & Trade (mua bán phát thải) nổi lên như một cơ chế nhằm tạo ra trách nhiệm giải trình và do đó, các chương trình Thương Mại Khí Thải của Liên minh Châu Âu (ETS) đã trở thành nền tảng chính để giao dịch tín chỉ carbon được ban hành như một phần của hệ thống trần. Tại các khu vực pháp lý này, việc tham gia tuân thủ thị trường carbon đã trở thành bắt buộc.

Thị trường carbon không thể tồn tại nếu không có khái niệm tính toán carbon (thường được gọi là tính toán lượng khí nhà kính). Kiểm toán carbon cũng là đối tượng cốt lõi của phân tích ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị).

Các quốc gia dẫn đầu về thị trường carbon

Trong năm 2023, có trên 20 thị trường carbon tuân thủ (compliance carbon markets - CCM) đi vào hoạt động trên khắp thế giới như Jordan, Chile, Singapore và một số thị trường khác dự kiến ​​sẽ ra mắt trong những năm tới tại Thâm Quyến, Quảng Đông (Trung Quốc), Tokyo (Nhật Bản), California (Hoa Kỳ), Québec (Canada) và các quốc gia như: Mexico, Hàn Quốc, New Zealand, cũng như các thực thể siêu quốc gia (như Hệ thống thương mại phát thải ETS của EU).

Sự phát triển của CCM là một bước tiến quan trọng trong nỗ lực toàn cầu nhằm giảm phát thải khí nhà kính và chống lại biến đổi khí hậu. Các thị trường này được thiết kế để tạo ra một kích thích kinh tế mạnh mẽ cho việc giảm phát thải bằng cách áp đặt giới hạn phát thải cho các doanh nghiệp và tổ chức, cũng như tạo điều kiện cho việc mua bán tín chỉ carbon giữa các bên tham gia.

Jordan nổi bật là quốc gia tiên phong trong việc giải quyết các chiến lược bảo vệ môi trường thông qua cơ sở hạ tầng kỹ thuật số mạnh mẽ. Mặc dù phải đối mặt với những thách thức môi trường như nhiệt độ tăng, khan hiếm nước và nhu cầu năng lượng tăng đột biến, Jordan đã có những bước tiến đáng kể.

Nước này trở thành quốc gia đang phát triển đầu tiên thiết lập hệ thống đăng ký MRV và carbon phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, đặt nền tảng cho việc mua bán khí thải. Để chuẩn bị cho hệ thống MRV của mình, Jordan đã ban hành một đạo luật vào năm 2019, tạo tiền đề cho các khuôn khổ thể chế và quy định. Hệ thống MRV theo dõi lượng khí thải trong các lĩnh vực như năng lượng, giao thông và nông nghiệp, điều chỉnh kết quả phù hợp với NDC của quốc gia.

Chile đã có những bước tiến đáng kể trong việc tận dụng thị trường carbon để giải quyết các thách thức môi trường và đạt được NDC theo Thỏa thuận Paris. Đất nước này được đặc trưng bởi địa lý đa dạng, trải dài từ sa mạc Atacama đến những khu rừng tươi tốt. Sự đa dạng này mang lại cả thách thức và cơ hội về lượng khí thải carbon và khả năng hấp thụ carbon.

Chile đã đầu tư vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật số hiện đại để hỗ trợ nước này tham gia vào thị trường carbon quốc tế. Điều này bao gồm các hệ thống MRV mạnh mẽ được liên kết với các cơ quan đăng ký quốc gia hoặc quốc tế. Chile đã nhanh chóng mở rộng năng lực năng lượng tái tạo, đặc biệt là năng lượng mặt trời và năng lượng gió. Quá trình chuyển đổi này không chỉ làm giảm lượng khí thải carbon mà còn khiến nơi đây trở thành điểm đến hấp dẫn cho các khoản đầu tư vào năng lượng sạch.

Singapore, mặc dù chỉ là một quốc gia nhỏ, nhưng đã nổi lên như một quốc gia dẫn đầu về thị trường carbon thông qua các giải pháp kỹ thuật số sáng tạo và chính sách chiến lược.

Singapore đã phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật số hiện đại, toàn diện để hỗ trợ nước này tham gia vào thị trường carbon quốc tế. Điều này bao gồm các hệ thống MRV tiên tiến và cơ chế đăng ký an toàn, đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu phát thải. Chính quyền thành phố đã đầu tư vào các công nghệ tiên tiến để cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng và giảm lượng khí thải. Những đổi mới này được áp dụng trên nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm giao thông, công nghiệp và quy hoạch đô thị.

Các thị trường tiêu biểu khác và xu hướng

Sự mở rộng của các thị trường carbon tuân thủ trên toàn cầu không chỉ là một dấu hiệu tích cực cho nỗ lực chống biến đổi khí hậu mà còn là một cơ hội để các quốc gia và doanh nghiệp hợp tác và đổi mới trong lĩnh vực năng lượng sạch và giảm phát thải carbon.